Thời thế tạo anh hùng

Cho mãi đến đầu thiên niên kỷ này, trong lĩnh vực công nghệ thông tin toàn cầu vẫn sừng sững hai tượng đài công nghệ. Với phần mềm, đó là Microsoft; với phần cứng, đó là Intel. Hai thập niên gần đây, với sự phát triển như vũ bão của smartphone, máy tính dần đi vào thoái trào, cùng với điều đó là sự giảm bớt ảnh hưởng của Microsoft và Intel. Những tên tuổi khác lên ngôi.

Intel và Microsoft – những người khổng lồ công nghệ

Thập niên 1980 đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của máy tính để bàn – mà ngày ấy ở Việt Nam thường gọi là máy vi tính. Hầu như tất cả máy tính đều dùng hệ điều hành MS-DOS, rồi MS Windows của Microsoft, và cả phần mềm văn phòng MS Office nữa chứ! Còn phần cứng tạo nên máy tính? Bộ vi xử lý trung tâm của máy tính (CPU) hầu như tất cả đều là CPU Intel.

Lúc ấy, nói đến công nghệ thông tin người ta nghĩ ngay đến máy tính, và nói đến máy tính người ta nghĩ ngay đến Microsoft và Intel. Hai người khổng lồ công nghệ này thống trị gần như toàn bộ thị trường công nghệ thông tin thế giới.

Khi điện thoại thông minh (smartphone) bắt đầu phát triển, cả Intel lẫn Microsoft đều chưa hình dung được có một ngày thiết bị nhỏ gọn này đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống con người, và chính những công ty công nghệ góp phần vào việc phát triển smartphone sẽ là những gã khổng lồ mới, chiếm lấy vị trí độc tôn của họ trong lĩnh vực công nghệ thông tin.

Google – đối thủ lớn của Microsoft

Thoạt đầu, Google chỉ là một ứng dụng tìm kiếm chạy trên trình duyệt Internet Explorer của chính Microsoft. Nhưng rồi bên cạnh việc phát triển công cụ tìm kiếm ngày một hiệu quả hơn, Google tạo nên trình duyệt Chrome cùng hàng loạt ứng dụng quan trọng khác, như Google Maps, Gmail, Google Drive, Blogger… Hầu hết các ứng dụng này đều là những công cụ thiết thân và hữu dụng cho người dùng.

Nhưng bước ngoặt lớn nhất xảy ra ở mảng thiết bị di động. Trong khi Microsoft vẫn còn thờ ơ với thiết bị di động thì Google đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường bằng cách tạo ra những ứng dụng hết sức cần thiết cho thiết bị này. Quan trọng nhất chính là hệ điều hành Android, dùng cho thiết bị di động. Ngoại trừ các thiết bị di động của Apple (iPhone, iPad) dùng hệ điều hành iOS của riêng mình (như ngày nào trên máy tính để bàn vẫn dùng Mac OS chứ không dùng MS Windows) còn hầu như toàn bộ smartphone đều sử dụng hệ điều hành Android. Microsoft trở tay bằng cách đưa ra hệ điều hành Windows Phone nhưng rồi đành ngậm ngùi từ giã cuộc chơi vì không cạnh tranh nổi!

Cùng với hệ điều hành, tất cả các ứng dụng do Google tạo ra trên máy tính đều được chuyển sang chạy hiệu quả trên smartphone. Ngày nay người dùng smartphone thường xuyên sử dụng Gmail, Google Maps, Google Drive… trên smartphone của mình mọi lúc, mọi nơi.

Trên máy tính, Microsoft vẫn còn duy trì được địa vị ông lớn của mình, nhưng trên thiết bị di động – một mảng thị trường quá lớn – Microsoft chỉ là cái bóng mờ sau hào quang chói lọi của Google.

Qualcomm – đối thủ lớn của Intel

Qualcomm cũng là một công ty bán dẫn toàn cầu của Mỹ chuyên thiết kế và tiếp thị các sản phẩm và dịch vụ viễn thông không dây, có trụ sở tại California, Mỹ - tương tự như Intel. Tuy nhiên, Qualcomm sinh sau đẻ muộn hơn Intel gần 20 năm. Khi Qualcomm ra đời năm 1985 thì Intel đã là nhà cung cấp CPU hàng đầu cho những chiếc máy vi tính đầu tiên của thế giới.

Nếu công nghệ thông tin chỉ là những chiếc máy tính để bàn thì có lẽ Qualcomm sẽ chẳng là gì cả so với Intel. Tuy nhiên tình thế đã khác với sự bùng nổ của smartphone.

Nếu Intel là bá chủ trong việc cung cấp CPU cho máy tính để bàn thì Qualcomm chính là bá chủ trong việc cung cấp bộ vi xử lý cho thiết bị di động. Tạp chí chuyên về công nghệ The Verge đã từng viết: “Đây là thế giới của Qualcomm và tất cả chúng ta đang sống trong nó”. Vị thế của Qualcomm trong thị trường di động gần giống như một vị thánh: hãng có mặt ở khắp mọi nơi và có quyền lực rất lớn, dù rằng có vẻ như “vô hình” đối với người tiêu dùng. Qualcomm chính là đơn vị cung cấp chip cho tất cả mọi công ty sản xuất smartphone lớn hiện nay. Ngay cả Apple, vốn sử dụng thiết kế vi xử lý riêng, cũng phải dùng đến chip thu nhận tín hiệu LTE của Qualcomm. Samsung cũng vậy, hãng có bộ xử lý Exynos nhưng vẫn phải ra mắt phiên bản chạy SoC Qualcomm cho một số thị trường nhất định.

Trụ sở của Qualcomm tại San Diego, California, Mỹ.

Mới đây, trong buổi gặp gỡ báo chí cuối năm Đinh Dậu tại TP.HCM, ông Thiều Phương Nam, Tổng giám đốc Qualcomm Việt Nam, Lào và Cambodia đã cho biết: Tập đoàn công nghệ Qualcomm đã đầu tư tổng cộng 47 tỷ USD (chiếm 20% doanh thu) cho hoạt động nghiên cứu và và phát triển (R&D). Qualcomm chi cho R&D nhiều hơn bất cứ nhà sản xuất chip nào khác, ngoại trừ Intel mà thôi. Những chi phí cho nghiên cứu này nhằm tiếp tục đạt được những thành tựu mới trong công nghệ không dây, các vi xử lý di động, cũng như để tạo nền tảng vào các thị trường mới hơn như Internet của vạn vật (IoT), trung tâm dữ liệu, xe hơi, máy tính, networking,…

Hiện nay, Qualcomm đã có 70.000 bằng phát minh và sáng chế, và có hơn 60.000 sáng chế phát minh khác đang chờ được cấp bằng. Hai hoạt động chính của Qualcomm là nghiên cứu phát triển chipset và cấp phép phát minh sáng chế cho các đối tác. Mức thu cho việc sử dụng giấy phép của Qualcomm là 5% trên giá bán thiết bị. Cho tới nay, có hơn 300 đối tác trên thế giới đang được cấp phép sử dụng các phát minh sáng chế của Qualcomm, trong số này có 4 nhà sản xuất thiết bị gốc OEM của Việt Nam, như Bkav, VNPT,…

Giống như trên, trên máy tính, Intel vẫn còn duy trì được địa vị ông lớn của mình, nhưng trên thiết bị di động – một mảng thị trường quá lớn – Intel đóng vai trò rất khiêm tốn so với Qualcomm.

Những gương mặt khác

Bên cạnh Google và Qualcomm đang muốn thay thế vị trí của Microsoft và Intel, có lẽ cũng cần nhắc đến Facebook. Facebook đã tạo ra hẳn sân chơi cho riêng mình, là mạng xã hội và đã đạt đến tầm vóc người khổng lồ. Cùng là công nghệ, nhưng nhìn xa hơn lĩnh vực công nghệ thông tin, không thể không nhắc Elon Musk, người đóng góp quan trọng vào sự phát triển của thanh toán trực tuyến, phát triển năng lượng sạch và các hệ thống giao thông tiên tiến, chinh phục không gian,...

Mỗi thời sẽ có những công ty, những cá nhân vượt trội tạo nên sự thay đổi bộ mặt công nghệ của thế giới. Ngày nào đó sẽ có những gương mặt Việt Nam? Mong rằng như thế, vì Elon Musk cũng là người Nam Phi kia mà!

Phạm Hoài Nhân

Lao động Đồng Nai - 05/02/2018