Thứ Hai, 2 tháng 11, 2015

Câu view – điều không tránh khỏi!

Không biết ai là người đầu tiên nghĩ ra từ Câu View, một thuật ngữ nửa Anh nửa Việt nhưng thật chính xác để diễn tả tình trạng câu khách vào đọc trang web của mình. Hiện tượng này ngày nay đang diễn ra tràn lan, từ những trang web cá nhân cho đến những trang thông tin điện tử chính thống.

Câu View là gì?

Khi tạo nên một nội dung trên trang web của mình, người chủ trang luôn luôn muốn thu hút khách vào xem trang web ấy. Xem, tiếng Anh là View, còn câu được hiểu như… câu cá, câu khách. Giải pháp câu khách đàng hoàng nhất là tạo nên những nội dung hấp dẫn, có giá trị. Thế nhưng không hề dễ để có những nội dung hấp dẫn, có giá trị, từ đó người chủ trang web dùng những tiểu xảo để lôi cuốn người đọc. Cũng từ đó những điều bi hài đã xảy ra.

Có người đã tổng kết rằng những yếu tố dễ thu hút người đọc được tóm gọn bằng 3 chữ S: Sex, Scandal và Soul – trong đó Sex và Scandal là những từ dễ hiểu rồi, còn Soul ý nói những nội dung tạo nên sự thương cảm. Những người câu View luôn tạo nên nội dung từ 3 yếu tố này.


Câu View vì… ham vui

Đối với đa số trang web cá nhân, người ta câu view vì ham vui, vì thích được quan tâm, thích được nổi tiếng. Một trạng thái đăng lên trang Facebook cá nhân được nhiều người bấm Thích, nhiều người chia sẻ là chủ trang cảm thấy vui thích rồi.

Có vẻ như dễ thu hút người xem nhất là ảnh sex. Có khá nhiều cô gái post lên Facebook hình ảnh khỏa thân hoặc nửa kín nửa hở của chính mình để kêu gọi mọi người vào xem, bất chấp những tác hại về mặt đạo đức. Hầu hết những cô gái này đều không thấy hổ thẹn mà còn vui thích khi thấy những hình ảnh hở hang của mình được xem nhiều, chia sẻ nhiều. Cũng có khi là một lời hứa hẹn sẽ khỏa thân để chiêu dụ mọi người, như nội dung sau đây, chủ trang Facebook viết: Nếu tối nay Việt Nam thua Thái Lan mình sẽ up ảnh khỏa thân lên FB. Dòng trạng thái này được hàng ngàn lượt Thích.


Một dạng khác là đăng lên các scandal. Có thể đó là những sự kiện có thật như tai nạn, vụ án, nhưng thay vì ghi lại chân thực và có tính nhân văn về tình tiết của sự kiện, thì người đưa tin cố xoáy sâu, phóng đại những tình tiết rùng rợn, bi thảm. Tệ hại hơn, có những vụ việc không hề có thật, nhưng được người đưa tin dựng chuyện lên để tạo nên sự tò mò của người đọc. Chẳng hạn sự kiện về nữ quái Hương mắt lồi bắt cóc con nít, hay thông tin rằng có chuột cống trong nồi hủ tiếu gõ… Những thông tin này nhanh chóng được chia sẻ và gây xôn xao trong dư luận. Dù rằng sau đó cơ quan chức năng xác định rằng không có tội phạm nào là Hương mắt lồi như mô tả hay không hề có chuyện phát hiện chuột cống trong hủ tiếu gõ thì những người liên quan đều phải lâm vào cảnh điêu đứng. (Thông tin về Hương mắt lồi có cả chụp ảnh sau lưng nhân vật với biển số xe khiến người chủ xe bị hăm dọa, còn thông tin về hủ tiếu gõ khiến những người mưu sinh chân chính bằng những xe hủ tiếu này khốn đốn).


Dạng thứ ba là tận dụng những hình ảnh có vẻ như bi thương để tạo nên sự cảm thông của cộng đồng. Rất nhiều trường hợp là bịa chuyện. Chẳng hạn hình ảnh 2 em bé vùng cao đang ngồi với nhau được dựng chuyện lên rằng nào là nghèo khổ, cha chết, mẹ chết với sự thương cảm sụt sùi. Bức ảnh đã được chia sẻ tràn lan trên mạng với những lời lẽ chia buồn thống thiết, đến nỗi tác giả thực sự của bức ảnh phải lên tiếng rằng đây chỉ là bức ảnh anh chụp 2 đứa trẻ đang ngồi chơi bình thường, không hề có điều gì bi thảm hay thống khổ cả!
Ngoài ra, còn nhiều cách câu view khác nữa, hầu hết đều thể hiện sự lệch lạc trong suy nghĩ của người đăng tin, gây ảnh hưởng xấu trong công chúng và gây khó chịu cho người đọc.

Câu view vì… ham tiền

Điều đáng buồn là không chỉ các trang web cá nhân mà cả những trang báo điện tử chính thống cũng câu view, vì mục tiêu kinh doanh. Nguồn thu chính của những trang báo điện tử này là quảng cáo online, mà các nhà quảng cáo luôn cân nhắc để đăng và trả chi phí cao trên những trang báo có lượng người đọc cao. Chính vì thế các tòa báo này bằng mọi giá phải câu view để số độc giả theo dõi trang báo của mình càng nhiều càng tốt. Trên thực tế rất nhiều tờ báo trả nhuận bút cho người viết tin dựa theo số lượt người xem tin bài đó, xem đó là một tiêu chí đánh giá chất lượng tin bài thay vì là nội dung.

Điều này dẫn đến hệ quả là nhiều phóng viên, cộng tác viên thay vì đeo bám những mảng đề tài có chiều sâu, có giá trị xã hội thì chạy theo những thông tin giật gân về tình, tiền, cướp, giết… vừa viết nhanh, ít tốn công, vừa có nhuận bút cao. Một số khác lại lười viết, cứ chăm chăm vào những thông tin được đưa trên mạng xã hội được nhiều người quan tâm, xào nấu lại thành bài viết của mình mà không thèm kiểm chứng.

Bi hài hơn nữa là việc đặt lại tựa bài để hút khách, vì người đọc sẽ lướt qua tựa bài để click vào xem nội dung chi tiết. Thí dụ tin về công ty A quyết định đầu tư vào việc XYZ thì thay vì đặt tựa chân phương như vậy, biên tập báo V. đã sửa thành: Công ty của người tình tin đồn ca sĩ M. sẽ đầu tư vào… Việc đặt tựa này sẽ thu hút nhiều người quan tâm đến ca sĩ M. click vào đọc, mặc dù đọc từ đầu chí cuối không thấy liên quan gì đến ca sĩ M. cả (dĩ nhiên)! Nhiều phóng viên chuyên nghiệp lâu năm đã phải cười đau khi thấy bài viết của mình bị sửa bởi những anh biên tập trẻ theo kiểu rẻ tiền như vậy.

Câu view – điều không tránh khỏi

Trên thực tế, trừ một số trường hợp quá đáng, gây ảnh hưởng đến xã hội hay vi phạm thuần phong mỹ tục thì các biện pháp câu view không lành mạnh sẽ bị xử lý hành chính hay xử lý hình sự còn đa số các trường hợp đều là hợp pháp và không thể ngăn cấm, nhất là đối với báo điện tử, đó là điều liên quan đến chén cơm manh áo của họ.

Điều còn lại là thái độ ứng xử của người đọc. Đối với các trang web cá nhân, cần tỉnh táo nhận định tính đúng sai, chín chắn của thông tin, tránh vội vã bấm Thích hoặc chia sẻ thông tin, tạo sự hưng phấn cho đối tượng câu view không lành mạnh. Đối với các trang tin điện tử thì có khó hơn, độc giả cần xác định đúng thị hiếu, sự quan tâm của mình đối với những dòng thông tin nào. Chính thái độ của công chúng đọc mới định hướng được sự câu view theo chiều hướng tốt, còn bản thân việc câu view không là điều xấu và cũng không thể ngăn cấm được.


Phạm Hoài Nhân
LĐĐN - 02/11/2015

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét