Ngày nay, email là thứ quá quen thuộc với chúng ta. Hầu như ai cũng có một địa chỉ mail để liên lạc với dạng thức abc@xyz. Cái “ký hiệu thần thánh” @ trong địa chỉ email để phân chia giữa phần định danh người nhận và định danh máy chủ (hosting) xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1971. Năm đó được xem là năm khai sinh ra email, đến nay vừa tròn nửa thế kỷ.
1971: năm khai sinh ra @ và email
Tin nhắn đầu tiên được gởi qua mạng Internet vào năm 1969. Ở thời điểm ấy, ta có mạng ARPANET, chính là tiền thân của World Wide Web (mạng Internet) ngày nay. Người ta thấy một tin nhắn (message) được gửi qua ARPANET giữa hai IMP (Interface Message Processors, tạm dịch Bộ xử lý tin nhắn giao diện) vào ngày 29-10-1969. IMP là tiền thân của bộ định tuyến mạng (router) ngày nay. Một thiết bị được thiết lập trong khuôn viên UCLA, trong khi thiết bị còn lại đặt tại Viện Nghiên cứu Stanford. Tuy nhiên đây chưa được xem là email vì đây chỉ là tin nhắn được gửi đi giữa 2 thiết bị, chứ không phải là 2 hộp thư. Thời điểm ấy chưa có khái niệm địa chỉ email. Hiểu nôm na là chỉ mới có thông báo gửi đến nhà chứ chưa có thư gửi đến thành viên trong nhà.
Năm 1971, Ray Tomlinson, một kỹ sư mới tốt nghiệp Học viện
Công nghệ Massachusetts (MIT) được tuyển dụng để xây dựng ARPANET. Trong năm
đầu tiên làm việc, ông đã nghĩ ra một cách đơn giản nhưng khéo léo để gửi tin
nhắn giữa các máy tính nối mạng. Ông đã tạo ra một hệ thống địa chỉ đặt tên
đăng nhập của người dùng ở phía trước ký hiệu @ và tên máy tính ở phía bên kia.
Thông điệp thử nghiệm thành công và bắt đầu từ đây cho mãi đến tận bây giờ hàng
tỷ địa chỉ email ra đời đã tuân theo định dạng này.
Tomlinson đã qua đời vào năm 2016, ông không nhớ chính xác
nội dung bức email đầu tiên của nhân loại là gì, nhưng trong các cuộc phỏng
vấn, ông đã suy đoán rằng nó là “thứ gì đó giống như QWERTYUIOP” – chắc các bạn
đã nhận ra, đó chính là hàng chữ trên cùng ở bàn phím tiếng Anh. Và bức email đầu
tiên trên thế giới này đã được gửi đi bao xa? Xin thưa rằng nó đã di chuyển
giữa hai máy tính cách nhau… 3 met. Thế nhưng sự kiện này đã trở thành một cột
mốc công nghệ của thế giới.
Từ một bức email đơn giản cách đây 50 năm như thế, ngày nay mỗi
ngày những địa chỉ …@... đã chuyển đi đến 300 tỷ email, đến những nơi cách
nhau có thể đến hàng vạn dặm!
Lịch sử của Email: Tóm tắt các cột mốc chính
Dưới đây là lịch sử ngắn gọn của email, bao gồm những đổi
mới và dịch vụ chính mà email đã trải qua trong chặng đường 50 năm của mình.
1971: Ray Tomlinson gửi email đầu tiên sử dụng ký hiệu
"@". Thời điểm này thường được gọi là “phát minh” của email, và
Tomlinson được coi là người phát minh ra email, như nêu trên.
1973: DARPA (chính là ARPANET đổi tên) chuẩn hóa các trường
và chức năng email. DARPA lần đầu tiên đề xuất một loạt các tính năng tiêu chuẩn
cho hệ thống email vào năm 1973. Năm 1977, hoàn thiện các tiêu chuẩn thư điện
tử cho phần lớn những gì chúng ta quen thuộc ngày nay.
1989: CompuServe ra mắt chương trình email đầu tiên được
thiết kế cho người dùng gia đình, những khách hàng đã đăng ký dịch vụ quay số
tại nhà của CompuServe có thể trao đổi tin nhắn với những người dùng CompuServe
khác.
1993: AOL đã biến email từ một tiện ích bổ sung thành một
tính năng cốt lõi, cung cấp các địa chỉ email miễn phí như một phần của dịch vụ
internet quay số tại nhà dành cho máy tính cá nhân. Ba từ “You’ve Got Mail” (Bạn
có thư) đã trở thành một phần của văn hóa đại chúng, thậm chí còn truyền cảm
hứng cho một bộ phim Hollywood cùng tên với sự tham gia của Tom Hanks và Meg
Ryan.
1996: Hotmail. Nếu AOL làm cho email trở nên thông dụng, thì
Hotmail giúp nó phổ biến khắp mọi nơi. Ưu đãi webmail của Hotmail miễn phí và
dành cho bất kỳ ai có kết nối internet. Điều đó đã thúc đẩy hàng triệu người đăng
ký tài khoản miễn phí, làm tăng vọt cơ sở người dùng của Hotmail. Microsoft sau
đó đã mua lại công ty này với giá 400 triệu đô la, nhưng đã tập trung nhiều hơn
vào Outlook và các nhóm Microsoft kể từ đó.
1997: Yahoo. Yahoo ra mắt dịch vụ email miễn phí vào năm
1997, bổ sung thêm một tùy chọn khác để người dùng có quyền truy cập vào email
bên ngoài nhà cung cấp internet của họ.
2004: Gmail. Google ra mắt dịch vụ Gmail miễn phí vào ngày 1-4-2004,
cung cấp 1GB dung lượng lưu trữ cho mỗi tài khoản mail, nhiều hơn nhiều lần so
với bất kỳ dịch vụ nào khác đang cung cấp vào thời điểm đó.
2007: iPhone. Với sự có mặt trên iPhone vào ngày 29-6-2007,
email thực sự trở nên di động.
Bước đột phá của Gmail
Gmail là dịch vụ email của Google, sinh sau đẻ muộn so với
Hotmail, Yahoo Mail, AOL… khi các dịch vụ trên đang chiếm lĩnh thị trường. Thế
nhưng dần dần Gmail đã chiếm vị trí áp đảo. Ở Việt Nam hiện nay, Gmail là dịch
vụ email được hầu hết mọi người sử dụng.
Hơn 30 năm sau bước đột phá của Tomlinson, một kỹ sư của
Google tên là Paul Buchheit đã tiến hành các thử nghiệm của riêng mình với
email. Trên blog, Buchheit đã kể lại vấn đề mà anh đang gặp khiến anh phải cố
gắng thiết kế Gmail để giải quyết:
“Email của tôi là một mớ hỗn độn. Các email quan trọng bị
chôn vùi một cách vô vọng, và các cuộc trò chuyện trở thành một mớ bòng bong…
Tôi luôn không thể truy cập vào email của mình vì nó bị kẹt trên một máy tính
và giao diện web thì khó chịu. Và tôi đã có thư rác. Có cả đống. Với Gmail, tôi
có cơ hội thay đổi email - để xây dựng thứ gì đó phù hợp với tôi chứ không phải
chống lại tôi ”.
Buchheit đã tạo ra Gmail như một chương trình email dựa trên
trình duyệt cho phép người dùng dễ dàng tìm kiếm thư của họ.
Khi Gmail ra mắt vào ngày 1-4-2004 với khả năng tìm kiếm
email nhanh như chớp và giới hạn dung lượng cho inbox là 1 GB - gấp 500 lần so
với các hộp thư đến phổ biến vào thời điểm đó - rất nhiều người đã nghĩ rằng đó
là một trò lừa bịp trong Ngày Cá tháng Tư!
Hiện giờ Gmail là một phần của Google Workspace, giải pháp
tích hợp bao gồm Docs (Tài liệu, công cụ soạn văn bản), Slides (Trang trình bày),
Sheets (Trang bảng tính), Meet (họp, học tập online), Chat và hơn thế nữa. Nếu
bạn đã có tài khoản Gmail thì mặc nhiên nó đã được nâng lên thành tài khoản Google
Workspace, với 3 tỷ người dùng toàn cầu.
Ngày tàn của email sắp đến chưa?
Khi những ứng dụng tin nhắn văn bản, mạng xã hội, như Zalo, Viber,
Microsoft Teams, Messenger, WeChat, v.v… ra đời với các tính năng ngày càng
phong phú thì có rất nhiều lời tiên đoán và tuyên bố rằng ngày tàn của email đã
đến. Thật thế, với Zalo, Facebook Messenger chẳng hạn, người ta có thể truyền đi
thông điệp một cách nhanh chóng, định dạng phong phú và có thể đính kèm hình ảnh,
video, file bất kỳ với kích thước tùy ý. Thế thì cần đến email để làm gì nữa?
Email hiện đại sử dụng html, cho phép bạn tạo tiêu đề, thêm
liên kết, hình ảnh và tệp đính kèm theo cách mà không dịch vụ truyền thông nào
khác có thể làm theo cách tương tự. Bạn có thể sắp xếp, phân loại, lưu trữ
mail. Giao thức truyền thư đơn giản (SMTP) cho phép các tài khoản email dựa trên
nền tảng khác nhau vẫn có thể giao tiếp với nhau. Và còn nhiều nữa những ưu thế
của email mà các ứng dụng khác không thể có được.
Thế nên 50 năm trôi qua, những email với địa chỉ có ký hiệu
@ vẫn cứ tồn tại và phát triển. Hiện nay, mỗi ngày trên thế giới có đến 300 tỷ
email được gửi đi. Ngày tàn của email - nếu có – chắc sẽ còn lâu lắm.
Phạm Hoài Nhân
Báo Đồng Nai - 08/11/2021
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét