Biển Đông dậy sóng trên mạng

Nhiều người không có thiện cảm với Facebook, vì cho rằng đó là nơi chứa những thứ vớ vẩn, tào lao, như hình tự sướng, hình thức ăn, hình khoe mẽ hoặc những dòng trạng thái trời ơi đất hỡi. Điều này cũng đúng, tuy nhiên bên cạnh đó có rất nhiều thông tin hữu ích, đặc biệt là nơi đây còn là chốn để người ta nhận ra tâm trạng chung của toàn xã hội (đúng như tên gọi của nó là mạng xã hội). Trong những ngày này, khi cả nước đang sục sôi với những hành động gây hấn trên biển Đông của Trung quốc thì lòng yêu nước, ghê sợ chiến tranh của mọi người, mọi tầng lớp được thể hiện trên Facebook hết sức rõ nét.

Trên Facebook có nhiều nhà báo, có nhiều người quan tâm đến tình hình thời sự. Nếu trước đây họ quan tâm đến nhiều vấn đề khác nhau thì hiện giờ tất cả đều chú tâm đến chủ đề duy nhất: tình hình biển Đông. Được đưa lên Facebook nhiều nhất là các liên kết dẫn đến các bài báo – trong nước lẫn nước ngoài – về tình hình giàn khoan HD981 của Trung quốc đang xâm phạm hải phận Việt Nam. Không hẹn mà nên, tất cả các lời bình luận về những liên kết này đều bày tỏ lòng căm phẫn trước hành động khiêu khích của Trung quốc. Có những phân tích rất sâu sắc chứng minh sự sai trái của Trung quốc đối với hành động này.

Những hình ảnh này xuất hiện rất nhiều trên Facebook, thay cho những ảnh chụp tự sướng, ảnh chụp thức ăn…

Bên cạnh đó là vô số những dòng cảm xúc – có đôi khi hơi quá khích – nêu lên lòng mong muốn được ra trận để bảo vệ bờ cõi nước nhà. Những bài hùng ca như Bạch Đằng giang, Chi Lăng, Tổ quốc ơi ta đã nghe… được dẫn lại gây nên một khí thế hào hùng của dân tộc. Có những Facebooker đã viết nên những bài thơ rạo rực lòng người, như nick Phan Đình Dũng đã viết:

Hỡi Rùa Vàng, cho mượn lại gươm thiêng
Để con cháu nước Việt Nam đánh giặc.
Thánh Gióng ơi, mau đưa về ngựa sắt
Phun lửa trào thiêu đốt bọn xâm lăng.
"Sóng đã cuộn lên dáng hình đất nước"
Xin đừng nghe mãi "Bạn tốt, chữ Vàng"
"Những con sông bỗng muốn hóa Bạch Đằng"
Lòng dân hướng về "Diên Hồng" "Sát Thát"

Nick Vodanh Nuthan, một bà mẹ trẻ là nhân viên văn phòng tại Cần Thơ, thường ngày chỉ đưa lên Facebook những tâm sự về gia đình, con nhỏ… nay cũng đưa lên những tâm sự rất mộc mạc của mình:

Nói ra thì sến xúa nhưng khi nghe hải quân của mình đã có người hi sinh thì tự nhiên nước mắt mình chảy như mưa, dù mình đang đi làm tại công sở. Mình sợ có người nằm xuống, mình sợ sự mất mát dù đó ko phải người thân nhưng đó là đồng bào, là những người vì bảo vệ biên cương vùng trời, vùng biển của nước nhà mà hi sinh. Họ có thể là trụ cột là chồng là cha của một gia đình. Họ ra đi rồi những người còn lại như thế nào? Những ý nghĩ đó làm mình hèn đi. Mình ko muốn có quánh nhau, chiến tranh là một điều gì thật kinh khủng trong suy nghĩ của mình.

Nhìn ra đường, xe vẫn chạy, mọi thứ vẫn bình yên.Nhưng mình biết, trước cơn bão lớn thì mọi thứ sẽ bình lặng như vậy đó.

Các ảnh bìa, ảnh avatar của Facebooker cũng được thay đổi bằng những hình ảnh thể hiện quyết tâm bảo vệ đất nước, lên án Trung quốc xâm lược:

Cá biệt, có trường hợp lợi dụng tấm lòng của người dân trước tình hình đất nước để… quảng cáo. Đó là trường hợp của một hệ thống bán lẻ điện thoại di động mang tên Đào Toàn Group, có cửa hàng tại Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM. Ngày 8/5/2014, trên Fanpage Facebook của doanh nghiệp này đưa ra chương trình “bốc thăm trúng thưởng” với tên gọi “Hướng về biển Đông Việt Nam, nhuộm đỏ Facebook nhận BlackBerry 8700V”.  Người chơi phải làm theo 4 bước, bao gồm:

1. Đổi avatar "Hướng về biển Đông”
2. Nhấn nút Like ảnh và share (chia sẻ) dưới dạng công khai trên “tường” Facebook của mình.
3. Chọn một số có 3 chữ số bất kỳ để làm bốc thăm trúng thưởng.
4. Người chơi phải bấm Like cho fanpage của chính doanh nghiệp này.

Blackberry 8700V là một chiếc điện thoại đời cũ giá thị trường chỉ khoảng 600.000 đồng. Nếu Đào Toàn Group chỉ dừng lại ở chuyện đề nghị người chơi phải thay đổi avatar thể hiện lòng yêu nước và có cơ hội trúng điện thoại thì điều đó là tốt, chuyện trúng giải không quan trọng. Đáng tiếc là doanh nghiệp này đã khá trơ tráo khi buộc người chơi phải chia sẻ và Like fanpage của mình. Đây rõ ràng là lợi dụng tình hình căng thẳng đang diễn ra tại biển Đông, lợi dụng cảm xúc và tinh thần yêu nước của cộng đồng để câu Like, quảng bá cho thương hiệu của doanh nghiệp.

Cộng đồng mạng đã lên án hành vi của doanh nghiệp này bằng những từ ngữ khá nặng nề: Bọn cơ hội đốn mạt, lũ ăn mày trí thức…

***

Đối với tình hình biển Đông, trên Facebook mọi người đã bộc lộ những cảm xúc, tinh thần yêu nước mãnh liệt. Có những bình luận quá khích và cũng có cả những kẻ cơ hội. Nhưng điểm chung là tất cả các hành động này đều là tự phát, không theo chỉ đạo chung nào cả.

Mạng xã hội ngoài việc là một sân chơi cho mọi người còn là một chiếc phong vũ biểu thể hiện được tình cảm, tấm lòng của người dân đối với vận mệnh đất nước. Ở một góc độ khác nó còn là một mặt trận truyền thông với sức mạnh to lớn. Quan tâm đến Facebook không chỉ là thú tiêu khiển đơn thuần, mà còn là để hiểu được cảm xúc xã hội và để sử dụng sức mạnh truyền thông này cho nhiều mục đích lớn lao.

Phạm Hoài Nhân

LĐĐN - 12/05/2014