Bán hàng thông qua Facebook phải nộp thuế

Bộ Công thương vừa ban hành thông tư 47/2014/TT-BCT ngày 5/12/2014, trong đó quy định các cá nhân kinh doanh trên mạng xã hội như Facebook phải đăng ký với Bộ Công thương dưới hình thức sàn giao dịch thương mại điện tử và đóng thuế, bắt đầu từ ngày 20/01/2015. Thông tin này tạo nên nhiều ý kiến, phản ứng trong cộng đồg những người sử dụng Facebook làm phương tiện bán hàng.

Nội dung của thông tư 47/2014/TT-BCT

Ngày 20/06/2013, Bộ Công thương đã có thông tư số 12/2013/TT-BCT quy định các website thương mại điện tử phải đăng ký và công bố thông tin với Bộ Công thương, và điều này đã được thực hiện nghiêm túc hơn một năm qua. Tuy nhiên thông tư này không đề cập đến mạng xã hội và những cá nhân kinh doanh trên mạng xã hội.

Thông tư 47/2014/TT-BCT ngày 5/12/2014 được ban hành nhằm bổ sung và sửa chữa một số điều khoản của thông tư 12/2013/TT-BCT, trong đó có điều khoản đề cập đến hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội. Toàn văn điều khoản ấy như sau:

Điều 6: Quản lý hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội

1.     Các mạng xã hội có một trong những hình thức hoạt động quy định tại điểm a, điểm b, điểm c khoản 2 điều 35 Nghị định 52/2013/NĐ-CP phải tiến hành đăng ký với Bộ Công thương dưới hình thức sàn giao dịch thương mại điện tử.

2.     Thương nhân, tổ chức thiết lập mạng xã hội quy định tại khoản 1 điều này phải thực hiện các trách nhiệm của thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử theo quy định của pháp luật.

3.     Người bán trên các mạng xã hội quy định tại khoản 1 Điều này phải tuân thủ những quy định tại điều 37 Nghị định số  52/2013/NĐ-CP.

Như vậy, ngoài trách nhiệm của thương nhân, tổ chức thiết lập mạng xã hội thì cá nhân người bán trên các mạng ấy cũng chịu những biện pháp chế tài của pháp luật!

Tình hình kinh doanh trên Facebook hiện nay

Không có số liệu thống kê chính thức, nhưng theo ước đoán của nhiều người số lượng trang Facebook cá nhân có kinh doanh lên tới hàng triệu.

Sở dĩ con số này lớn đến thế vì việc tạo một trang trên Facebook là miễn phí và quá dễ dàng.

Có thể tạm phân ra 2 loại là trang Facebook cá nhân và trang Facebook nhóm. Trang Facebook cá nhân thì bên cạnh những thông tin đời thường vẫn đưa lên, chủ nhân còn đưa tin rao bán món này món nọ cho bạn bè (qua mạng) để cải thiện thu nhập. Trang web nhóm thì do một hoặc nhiều người cùng tham gia và cùng chào bán nhiều món hàng, gần giống như một cái chợ - hay là một sàn giao dịch thương mại điện tử.

Các trang Facebook cá nhân có kinh doanh chiếm số lượng rất lớn, thậm chí có thể có những trang chỉ là trang thông tin những nội dung riêng tư nhưng rồi lại đăng lên nhiều thông tin rao bán (rất nghiệp dư). Các trang này thường do nhân viên công sở, sinh viên… tạo nên để tranh thủ thời gian bán hàng, kiếm thêm thu nhập. Những mặt hàng bán ở loại trang này khá đơn giản như: hàng mỹ phẩm xách tay từ nước ngoài về, quần áo may sẵn, đồ thủ công mỹ nghệ tự tạo, sách cũ… Có một số trang kinh doanh tốt, thu nhập khá cao, tuy nhiên hầu hết đều là… cho vui, có đồng ra đồng vào.

Một trang Facebook cá nhân chào bán quần áo may sẵn

Các trang Facebook nhóm thì tạo nên một thị trường kinh doanh thương mại điện tử khá hỗn độn và khó mà biết được họ kinh doanh lớn nhỏ thế nào, chất lượng tốt xấu ra sao, vì cho đến giờ vẫn chưa hề có cơ chế quản lý nào cả.

Có nên và có thể quản lý không?

Có kinh doanh, có thu lợi nhuận thì đương nhiên phải có nghĩa vụ nộp thuế theo đúng quy định của pháp luật. Ngoài ra, việc quản lý các “cửa hàng” buôn bán trên Facebook còn giúp bảo vệ người mua, làm tăng uy tín người bán. Do đó việc quản lý hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội là việc nên làm. Tuy nhiên…

Như đã nêu trên, nhiều người bán hàng trên Facebook là sinh viên thất nghiệp kiếm thu nhập thêm, hay nhân viên công sở làm tay trái. Những đối tượng này rất hoang mang trước quy định mới của thông tư. Thứ nhất là với đặc điểm kinh doanh như vậy, họ không biết phải đăng ký thông tin như thế nào. Thứ hai là với mức độ kinh doanh nhỏ thu nhập chẳng là bao, mang tính nghiệp dư, thời gian quản lý không nhiều mà nay lại phải đăng ký, phải nộp thuế thì phiền phức quá. Đa số những đối tượng này đều có suy nghĩ nếu quản lý chặt, nếu phải nộp thuế… thì thôi đành bỏ, không kinh doanh qua mạng xã hội nữa.

Ngược lại, đối với một số trang Facebook dạng nhóm tổ chức có quy mô thì cơ quan chức năng khó lòng quản lý họ được. Rất nhiều trang này thông tin liên lạc chỉ có số điện thoại mà không có địa chỉ cụ thể, tên người chịu trách nhiệm… do đó làm sao quản? Cũng không thể buộc Facebook phải yêu cầu người lập trang khai báo đầy đủ thông tin, vì Facebook là một công ty toàn cầu, không bị chế tài bởi luật về thương mại điện tử của Việt Nam. Có chăng là… chặn Facebook tại Việt Nam, nhưng đây lại là chuyện lớn và không thể được.

Ý kiến của các cơ quan chức năng

Bà Lại Việt Anh, cục phó Cục Thương mại điện tử và công nghệ thông tin (Bộ Công thương), cho biết: chỉ thương nhân nào dùng mạng xã hội nhưng dưới dạng sàn giao dịch thương mại điện tử mới phải đăng ký. Như vậy có nghĩa chỉ những thương nhân dùng mạng xã hội và trang đó cho phép người tham gia được mở các gian hàng để trưng bày giới thiệu hàng hóa, dịch vụ; hoặc cho phép người tham gia đăng tin mua bán hàng hóa và dịch vụ... mới phải đăng ký và thực hiện các nghĩa vụ thuế.

Về phía bộ Tài chính, quan điểm của lãnh đạo Bộ là ủng hộ Thông tư của Bộ Công thương nhưng cũng thừa nhận là việc quản lý và thu thuế của những cá nhân kinh doanh qua mạng xã hội là cực kỳ khó khăn. Vừa chưa có những quy định cụ thể, vừa chưa có những biện pháp quản lý.

Chỉ còn hơn một tháng nữa thông tư 47/2014/TT-BCT sẽ có hiệu lực thi hành. Có lẽ sẽ có rất nhiều khó khăn, lúng túng cho cả hai phía: Bộ công thương và những cá nhân kinh doanh qua mạng xã hội. Để thực hiện tốt việc quản lý này, không chỉ ngành Công thương mà cả ngành Thông tin & Truyền thông, ngân hàng, các đơn vị trung gian thanh toán cùng ngành thuế phải có sự phối hợp chặt chẽ với nhau.

Phạm Hoài Nhân

LĐĐN - 15/12/2014