YouTube “dọn dẹp” thị trường video của mình

Sau động tác khóa các kênh giang hồ mạng (như Khá bảnh, Dương Minh Tuyền) vì vi phạm chính sách của Youtube nghiêm trọng và có tác động xấu đến xã hội, tuần qua YouTube đã âm thầm tiến hành một chiến dịch tuy nhẹ nhàng hơn nhưng tác động rộng và hiệu quả: tắt tính năng kiếm tiền của nhiều kênh YouTube mà họ cho rằng đã vi phạm các chính sách.

Một kênh YouTube có đến 2 triệu lượt đăng ký đã bị khóa tính năng kiếm tiền lẫn tính năng nhận xét

Kiếm tiền trên YouTube như thế nào?

Ai cũng có thể tạo một kênh YouTube cho riêng mình và tải lên đó những video clip do mình tạo nên. Tuy nhiên muốn kiếm tiền được trên YouTube thì cần đáp ứng một số điều kiện gắt gao hơn. Trước hết, bạn phải đăng ký và được chấp nhận tham gia Chương trình Đối tác YouTube (YPP). Tham gia chương trình này bạn sẽ có được một số quyền lợi, trong đó có quyền sử dụng các tính năng kiếm tiền.

Điều kiện tối thiểu để tham gia Chương trình Đối tác YouTube là:

-          Tuân thủ tất cả các chính sách của Chương trình Đối tác YouTube.

-          Sống ở một quốc gia hay khu vực mà Chương trình Đối tác YouTube được cung cấp.

-          Có hơn 4.000 giờ xem trong 12 tháng qua.

-          Có hơn 1.000 người đăng ký.

-          Đã liên kết tài khoản AdSense.

Như vậy, ngoài các điều kiện mang tính chất thống kê ghi nhận (từ điều 2 đến điều 5) thì điều kiện được đưa lên hàng đầu là Tuân thủ tất cả các chính sách của Chương trình.

Đa số kênh YouTube được tạo nên để kiếm tiền

Tính năng kiếm tiền chính là điều thu hút nhiều người tạo nên kênh YouTube. Điều kiện tối thiểu để bật tính năng kiếm tiền như nêu ở trên là: có hơn 4.000 giờ xem trong 12 tháng qua và có hơn 1.000 người đăng ký. Và sau khi đã được chấp nhận thì người chủ kênh phải tạo ra được những nội dung hấp dẫn, thu hút càng nhiều người xem thì mới càng kiếm được nhiều tiền.

Bên cạnh việc tạo ra nội dung hấp dẫn để có nhiều lượt xem một cách đàng hoàng, một số người tạo nên những video có nội dung không lành mạnh nhưng đánh vào thị hiếu thấp của một lượng lớn công chúng như các video nhảm nhí, khiêu dâm, bạo lực… như chúng ta đã thấy trong thời gian qua. Trước khi bị khóa, kênh YouTube của Khá Bảnh có đến gần 2 triệu người đăng ký, kênh YouTube của Dương Minh Tuyền có 500 ngàn người đăng ký.

Một giải pháp không lành mạnh khác để tăng lượt xem là tải lại các video ăn khách của người khác lên kênh YouTube của mình, có khi sửa chữa thêm thắt một chút để tránh bị phát hiện.

Khóa tính năng kiếm tiền của nhiều kênh YouTube

Trong vài tuần qua khá nhiều kênh YouTube ăn khách bị YouTube khóa tính năng kiếm tiền, trong đó có những kênh rất ăn khách như Ẩm thực Tam Mao với 2 triệu lượt đăng ký (subscribe). Mới đây lại có thêm nhiều kênh YouTube khác có lượng đăng ký không cao lắm nhưng vẫn bị YouTube khóa tính năng kiếm tiền.

Dễ thấy rằng tuy không khóa hẳn kênh YouTube như đối với Khá Bảnh, Dương Minh Tuyền nhưng chỉ cần khóa tính năng kiếm tiền thôi là đủ để các chủ kênh này chới với, bởi vì tạo kênh để… làm gì đây?

Bên cạnh việc khóa tính năng kiếm tiền, một số kênh YouTube khác bị khóa tính năng nhận xét (comment). Khóa nhận xét không ảnh hưởng đến tính năng kiếm tiền của kênh YouTube, nhưng nó làm mất khả năng tương tác của kênh với người xem và như vậy sẽ làm giảm hẳn lượng người xem vì thiếu tính hấp dẫn (hậu quả kéo theo là giảm thu nhập). Đây quả là đòn nhẹ tay nhưng để lâu sẽ thấm đòn.

Tại sao lại khóa?

Trên trang trợ giúp của YouTube thông tin như sau:

“Nếu kênh YouTube của bạn bị tắt tính năng kiếm tiền thì có thể là vì một số lý do. Bất kỳ hành động nào dưới đây đều có thể dẫn đến tình trạng tạm ngưng thanh toán:

-          Tìm cách kiếm tiền từ các video không thuộc quyền sở hữu của bạn.

-          Tìm cách kiếm tiền từ những video không đáp ứng nguyên tắc nội dung thân thiện với nhà quảng cáo của chúng tôi.

-          Vi phạm Chính sách của Chương trình Đối tác YouTube, Chính sách spam của YouTube, Chính sách chương trình AdSense hoặc Điều khoản dịch vụ của YouTube.

Xin lưu ý rằng những trường hợp vi phạm nghiêm trọng Chính sách của Chương trình Đối tác YouTube có thể khiến chúng tôi tắt vĩnh viễn tính năng Kiếm tiền trên tất cả hoặc bất kỳ tài khoản nào của bạn.”

Trên thực tế, những điều khoản này đã có từ lâu và trước đây cũng đã từng có những kênh YouTube bị khóa tính năng kiếm tiền, tuy nhiên có lẽ lần này YouTube đang soát xét một cách rốt ráo hơn để làm trong sạch hóa nền tảng video của hãng này ở Việt Nam, góp phần lớn trong việc thay đổi thói quen khi xem video của mọi người.

Trước các phản ánh của người dùng gần đây về hành vi tiêu cực của một số YouTuber làm tổn hại đến danh tiếng chung của cộng đồng nhà sáng tạo nội dung trong mắt các nhà quảng cáo, ngành công nghiệp truyền thông và quan trọng nhất là công chúng, YouTube cho biết ý kiến: “Đối với những hành vi này, chúng tôi cam kết thắt chặt các chính sách của YouTube và sẽ thông tin một cách nhanh chóng và minh bạch hơn. Chúng tôi đã ban hành các biện pháp xử lý mới đối với những trường hợp cá biệt khi hành vi tiêu cực của một nhà sáng tạo làm ảnh hưởng đến toàn bộ cộng đồng.”

Phản ứng của cộng đồng

Đối với người dùng lẫn giới chuyên gia công nghệ, động thái làm trong sạch nội dung số này của YouTube tại Việt Nam nhận được sự đồng thuận cao. Nhà báo – chuyên gia CNTT - Phạm Hồng Phước đánh giá: “Qua những động thái vừa qua, tôi nghĩ Google đang tiến hành bước mới trong nỗ lực dọn dẹp làm lành mạnh hóa môi trường của mình”.

Ông Huỳnh Thanh Phi, giám đốc công ty tiếp thị Leo Brothers cho rằng: Youtube đang cho thấy họ không làm qua loa, họ đã thực sự lắng nghe các phản ánh và báo cáo của người dùng Việt Nam trong thời gian vừa qua. Sự xuất hiện của một số nền tảng video khác tại thị trường Việt Nam cũng là một phần áp lực để Youtube cần có những hành động cụ thể giữ chân người dùng, giữ chân các nhà sáng tạo nội dung sạch, những người giúp cho nền tảng này phát triển bền vững.

Đối với các nhà sáng tạo nội dung (những người đăng video lên YouTube), việc khóa tính năng kiếm tiền tất nhiên sẽ làm ảnh hưởng đến tâm lý và thu nhập của họ, nhưng đa số vẫn tán thành công việc này. Đa số cho rằng đây là một chiến dịch cần thiết để sắp xếp lại thị trường và hoàn toàn ủng hộ để bảo vệ người làm nội dung chân chính.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị Youtube cần phải rà soát thật kỹ và quy định đưa ra phải thống nhất khi khóa kênh, tránh trường hợp khóa lầm các kênh YouTube lành mạnh.

Phạm Hoài Nhân

Lao động Đồng Nai - 27/05/2019