Tết này, Google… biến mất

Trưa ngày 23/02/2015 (mồng 5 Tết), người dùng Internet khi vào trang Google Việt Nam (www.google.com.vn) để tìm kiếm bỗng giật mình vì thay vào giao diện Google quen thuộc là hình ảnh một gã thanh niên đang chụp ảnh tự sướng kèm câu thông báo: Hacked by Lizard Squad. Google đã bị hack!

Tình trạng ngày 23/02/2015

Trên đây là hình ảnh mà người dùng thấy được khi truy cập www.google.com.vn. Đoạn đầu tiên trong 3 dòng chữ cảnh báo hiện ra là Hacked by Lizard Squad (bị tấn công bởi nhóm hacker Thằn lằn). Nhóm hacker Thằn lằn là thủ phạm đánh sập mạng lưới game của Sony và Microsoft dịp Giáng sinh vừa qua, họ cũng là tác giả vụ tấn công trang web của Malaysia Airline . Nhóm hacker Thằn lằn cũng tuyên bố chính mình đã làm gián đoạn Facebook trong khoảng 1 tiếng đồng hồ ngày 27/1/2015 (nhưng Facebook không công nhận).

Sự việc một nhóm hacker có tiền sử dữ dằn như vậy tuyên bố đã hack Google Việt Nam làm người dùng hốt hoảng.

Điều đáng chú ý là chỉ trang web Google Việt Nam (www.google.com.vn) bị lỗi, còn trang web Google quốc tế (www.google.com) và trang web Google các nước khác vẫn hoạt động bình thường. Đáng chú ý hơn nữa là ngay tại Việt Nam có một số máy tính truy cập Google bị lỗi, trong khi một số máy khác vẫn truy cập bình thường.

Khoảng 2 tiếng sau khi xảy ra sự cố, đội ngũ kỹ thuật của Google đã khắc phục xong và Google Việt Nam hoạt động trở lại bình thường. Kết luận ban đầu cho thấy:

1. Không phải trang www.google .com bị hack và thay đổi giao diện, mà chỉ là chuyển hướng (redirect). Thay vì khi nhập www.google.com.vn sẽ trỏ đến trang web của Google thì sẽ bị chuyển đến một trang web khác (ở đây là trang web có hình ảnh nêu trên).
2. Không có gì chứng minh rằng Lizard Squad là thủ phạm của sự cố. Có thể dòng chữ Hack by Lizard Squad chỉ là “cáo mượn oai hùm” hoặc chỉ là đùa giỡn.

Giải thích về việc có máy tính bị lỗi , có máy tính không, các chuyên gia cho rằng những máy tính khai báo sử dụng Google Public DNS với địa chỉ DNS 8.8.8.8 mới bị lỗi.

Điều khá mắc mứu là: các chuyên gia phát hiện rằng việc chuyển hướng trang web được hacker thực hiện bằng cách thay đổi ns record 1 và ns record 2 của Google từ google.com sang thành cloudflare.com (là một dịch vụ lưu trữ miễn phí). Thế nhưng google.com.vn là một tên miền Việt Nam (có đuôi .vn), và được Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) quản lý. Cụ thể, vào trang web của VNNIC (www.vnnic.vn) và tra cứu tên miền google.com.vn ta có thông tin sau:

Đây là thông tin đúng (đã được khắc phục sự cố). Ta thấy khai báo DNS Server có 3 dòng là:

+ ns1.google.com

+ ns2.google.com

+ ns3.google.com

Tại thời điểm trưa ngày 23/2 những dòng này đã được đổi thành:

+ irma.ns.cloudflare.com

+ dan.ns.cloudflare.com

+ ns3.google.com

Vậy ai đổi? Nội bộ Trung tâm Internet Việt Nam có phá hoại hay chính Trung tâm Internet Việt Nam đang (đã) bị tấn công?

Về vấn đề này, đại diện VNNIC đã trả lời trên báo Bưu Điện (www.ICTNews.vn ):

Hệ thống DNS quốc gia quản lý tên miền “.VN”, bao gồm hệ thống các máy chủ DNS quốc gia tại Việt Nam và trên toàn cầu cũng như hệ thống dịch vụ quản lý đăng ký tên miền hoàn toàn không bị tấn công. Hệ thống này hiện vẫn cung cấp dịch vụ truy vấn tên miền “.VN” bình thường, đồng thời vẫn trả lời tất cả các truy vấn một cách chính xác và nhanh chóng.

Sau khi Google Inc xác nhận yêu cầu thay đổi là không hợp lệ và yêu cầu trợ giúp, vào lúc 14h05, theo yêu cầu của đại diện Google Inc, VNNIC đã cập nhật lại thông tin bản ghi của google.com.vn theo dữ liệu trước thời điểm sự cố, khoá bản ghi, đưa tên miền Google.com.vn trở lại hoạt động hoàn toàn bình thường", theo đại diện VNNIC cho biết trên ICTNews.

Dĩ nhiên là Google không tự hại mình bằng cách thay đổi thông tin bản ghi rồi. Còn lại một bên thứ ba, đó chính là đơn vị quản lý tên miền google.com.vn do Google thuê. Trên bảng thông tin WhoIs của VNNIC ở trên ta thấy tên đơn vị này là Web Commerce Communications Limited. Có khả năng hệ thống của đơn vị này bị hacker tấn công. Hiện Google và đơn vị này đang tìm hiểu nguyên nhân sự cố và sẽ có thông tin thêm trong vài ngày tới.

Phản ứng của người dùng

Cách đây 1 tháng, Facebook cũng bị sự cố và gián đoạn trong khoảng 1 tiếng đồng hồ. Lúc bấy giờ cộng đồng mạng nháo nhào lên. Mọi hoạt động trên mạng xã hội này đều bị ngưng lại khiến mọi người bực bội và lo âu.

Khi Google bị lỗi, tình hình không đến nỗi trầm trọng như vậy. Khi Facebook bị lỗi thì toàn bộ cộng đồng những người tham gia mạng xã hội ấy đều không làm gì được trên sân chơi của mình, còn Google tuy cũng là website được truy cập nhiều như Facebook nhưng lỡ có bị trục trặc thì thay vì tìm kiếm bằng Google người ta vẫn còn nhiều công cụ tìm kiếm khác (cốc cốc, bing…). Dù vậy, tâm lý chung của người dùng vẫn là… giật mình!

Xin nhắc lại rằng: Google không chỉ là công cụ tìm kiếm, hệ thống Google còn bao gồm cả Google Maps, Googgle Drive, Google Blogger, Google Mail… mà hầu như ai cũng có sử dụng, không nhiều thì ít. Rất nhiều dữ liệu cá nhân được chứa trên ấy. Nếu hệ thống Google bị đánh sập thì dữ liệu khó mà được bảo toàn. Chính vì thế, ngay khi thấy trang web Google quen thuộc bị hack (lại còn bị hăm dọa Hack by Lizard Squad nữa chứ) thì nhiều người hoảng hốt kiểm tra ngay xem các thành phần khác của Google có bị ảnh hưởng không. May mà sự cố được khắc phục nhanh, chỉ ảnh hưởng đến trang tìm kiếm của Google và chỉ là chuyển hướng chứ chưa có tác động phá hoại gì, nếu không thì…

Một số người không rành lắm về kỹ thuật, mở Google trên máy mình thấy bị lỗi, nhưng nhìn thấy trên máy khác Google vẫn chạy bình thường thì suy luận ngay rằng máy mình bị virus (chứ không nghĩ rằng Google bị lỗi, vì nếu thế thì máy nào cũng phải bị hết chứ!), và lính quính tìm các chữa.

Lâu nay mọi người đều an tâm với dịch vụ của những ông lớn như Google, Facebook vì tin rằng họ có trình độ chuyên môn cao, khó xảy ra sự cố. Thế nhưng gần đây liên tiếp có 2 sự cố xảy ra với Facebook và Google – dù rằng đúng là với trình độ chuyên môn cao, họ khắc phục sự cố rất nhanh – khiến người dùng phải tự nhắc mình rằng cần phải cẩn thận để tự bảo vệ dữ liệu cho mình. Dù sao thì phòng xa vẫn hơn!

Phạm Hoài Nhân

LĐĐN - 02/03/2015