Bộ TT&TT công bố những sai phạm trên YouTube

Chiều 7-6-2019, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT) thuộc bộ Thông tin & Truyền thông công bố các hành vi vi phạm pháp luật Việt Nam của Google và YouTube. Trước đó, tháng 1-2019 Bộ TT&TT đã công bố một loạt các hành vi sai phạm của Facebook. Đây là những nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới đang chiếm hơn 70% doanh thu quảng cáo online ở Việt Nam, ước khoảng 400 triệu USD.

Mặc dù kênh YouTube của Khá Bảnh đã bị khóa nhưng những clip của kênh này vẫn được tải lên trở lại với hàng triệu lượt xem mà YouTube không thể kiểm soát được

Tình trạng sai phạm

Theo ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục PTTH&TTĐT, 2 năm qua Google đã hợp tác tích cực với Bộ TT&TT trong việc ngăn chặn, gỡ bỏ những video clip xấu, độc trên YouTube theo yêu cầu của Bộ. Sự hợp tác của Google với Bộ TT&TT trong việc xử lý các nội dung xấu tích cực hơn hẳn Facebook, tỷ lệ gỡ bỏ các clip xấu độc theo yêu cầu được khoảng 90-95% (xấp xỉ 8.000 clip). Tuy nhiên, theo Cục PTTH&TTĐT, tình trạng các clip xấu, độc được đăng tải trên YouTube vẫn còn rất nhiều và có chiều hướng gia tăng.

Qua rà soát của Bộ TT&TT, hiện nay trên YouTube có khoảng 55.000 video clip có nội dung xấu, độc, vi phạm pháp luật.

Những chủ thể sai phạm

Tham gia các hoạt động trên YouTube không chỉ một mình YouTube mà có đến 5 chủ thể. Qua quá trình rà soát, kiểm tra, Cục PTTH&TTĐT thấy rằng cả 5 chủ thể đều có sai phạm, gồm:

-          YouTube cùng công ty chủ quản của mình là Google.

-          Các đại lý quảng cáo của Google tại Việt Nam

-          Những nhãn hàng, thương hiệu mua quảng cáo trên nền tảng YouTube, Google

-          Những nhà sáng tạo nội dung trên YouTube (content creator)

-          Các công ty đối tác quản lý đa kênh của Google tại Việt Nam (MCN)

Đối với YouTube và Google, 3 sai phạm lớn nhất là:

-          Cơ chế quản lý nội dung đăng tải của YouTube rất lỏng lẻo.

-          Không kiểm soát được hoạt động đăng phát quảng cáo trên các clip YouTube và mạng lưới quảng cáo Google Adsense.

-          Cho phép người dùng mua quảng cáo trực tiếp với YouTube, Google không thông qua đại lý quảng cáo trong nước.

Về các đại lý quảng cáo của Google tại Việt Nam và những nhãn hàng, thương hiệu mua quảng cáo trên nền tảng YouTube, Google: Từ đầu năm 2017, Bộ TT&TT đã phát hiện tình trạng quảng cáo sản phẩm, dịch vụ của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước được gắn trong các video có nội dung xấu độc, phản động vi phạm pháp luật Việt Nam phát trên mạng xã hội YouTube thông qua dịch vụ quảng cáo của Google. Các nhãn hàng, thương hiệu lớn đã đồng loạt yêu cầu YouTube không được gán quảng cáo của họ trên những video có nội dung xấu độc. Sau đó, YouTube và Google cam kết sẽ có công cụ để ngăn chặn quảng cáo xuất hiện trên các video có nội dung độc hại. Tuy nhiên, Cục PTTH&TTĐT thu thập được một số bằng chứng cho thấy, các nhãn hàng, thương hiệu rất lớn: Adayroi, Samsung, Grab, Mediamart, Coca Cola, … đã xuất hiện trên các quảng cáo có nội dung xấu, độc trên YouTube.

Đối với các nhà sáng tạo nội dung trên YouTube, theo báo cáo của YouTube gửi Bộ TT&TT, hiện nay có rất nhiều nội dung vi phạm đến từ Việt Nam, chủ yếu do các nhà sáng tạo nội dung của Việt Nam làm ra. Trong đó, sai phạm chủ yếu là:

-          Nội dung gợi dục, kích động bạo lực, giang hồ mạng, thậm chí cả các nghệ sỹ có tiếng cũng làm nội dung theo hướng này.

-          Nội dung cổ vũ cờ bạc, chơi ma túy.

-          Nội dung gây hại cho trẻ em... làm clip cho trẻ em nhưng lồng ghép nội dung hở hang, nhảm nhí.

-          Nội dung sử dụng nhạc, hình ảnh vi phạm bản quyền, loại nội dung này trên YouTube rất nhiều, mục đích chính làm sao câu được nhiều view và câu được tiền quảng cáo trở lại.

Các kênh YouTube tiếng Việt muốn phát triển nội dung, kiếm tiền quảng cáo thì họ có thể tham gia vào mạng quản lý đa kênh (MCN). MCN là các công ty được YouTube ủy quyền quản lý các nhà sản xuất nội dung ở Việt Nam. Tính đến tháng 5/2019, theo thông báo chính thức của Google cho Bộ TT&TT thì YouTube có 5 MCN tại Việt Nam (Yeah1, POPS, METUB, Điền Quân, BHMedia) quản lý khoảng 6.000 kênh YouTube tiếng Việt. Mới đây, Yeah1 đã bị rút giấy phép do những vi phạm chính sách của YouTube.

Ngoài 6.000 kênh YouTube do các MCN quản lý, qua rà soát của Cục PTTH&TTĐT, hiện YouTube đang trực tiếp quản lý 130.000 kênh tiếng Việt. Cục PTTH&TTĐT cho rằng, sai phạm trên YouTube chủ yếu đến từ 130.000 kênh tiếng Việt do YouTube trực tiếp quản lý. Ví dụ, các kênh có sai phạm đã bị xử lý như Khá Bảnh, Bà Yến Ba Vàng đều là các kênh đăng ký trực tiếp với YouTube.

Nguyên nhân sai phạm

Đại diện Cục PTTH&TTĐT cũng chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng những nội dung xấu, độc, nội dung nhảm nhí, khiêu dâm, bạo lực, cờ bạc còn nhan nhản trên YouTube. Đó là bộ lọc của YouTube hoạt động chưa hiệu quả, vẫn còn kẽ hở để người sử dụng đăng tải nội dung vi phạm núp dưới những tiêu đề, chuyên mục không vi phạm. Ví dụ, họ đặt tiêu đề rất lành mạnh, nhưng nội dung dung tục, hoặc những nội dung có tính kích động chính trị (thường bị kiểm duyệt kỹ hơn) thì gán vào nhóm phổ biến cho người dân.

Bên cạnh đó, cơ chế kiểm duyệt của YouTube phụ thuộc vào hậu kiểm dẫn đến việc các clip vi phạm sau khi bị gỡ bỏ thì người dùng vẫn có thể dễ dàng đăng tải. Trong khi quy trình thẩm định và gỡ bỏ clip vi phạm mất nhiều thời gian, nhưng đăng lại thì rất nhanh, YouTube phải mất 18 tháng để gỡ 8.000 clip nhưng để đăng lại 55.000 clip thì cần rất ít thời gian.

YouTube cũng không có biện pháp ngăn chặn người dùng đăng lại những clip vi phạm đã bị bóc gỡ theo yêu cầu của cơ quan quản lý. Ví dụ, khi Cục yêu cầu gỡ kênh Khá Bảnh, hôm sau các clip của kênh Khá Bảnh được đăng lại ngay. Hiện nay, các nội dung về Khá Bảnh được đăng lại trên rất nhiều kênh và có khá nhiều người xem nhưng vẫn chưa bị YouTube xử lý.

Ngoài ra, còn có một sai phạm nghiêm trọng khác là YouTube vẫn cho phép bật tính năng suggest (đề xuất) cho những kênh, clip xấu độc, khiến các nội dung xấu độc dù chiếm tỷ lệ rất nhỏ (0,1%) nhưng lại bị phát tán, lan truyền mạnh mẽ.

Thái Thư (tổng hợp)

Lao động Đồng Nai - 10/06/2019