Năm quốc gia khởi nghiệp 2016

Năm 2016 được chọn là năm quốc gia khởi nghiệp. Nghị quyết đầu tiên của Chính phủ trong năm 2016, Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 7-1-2016,  đã đề cập đến vấn đề tạo môi trường thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp.

Năm quốc gia khởi nghiệp 2016

Khởi nghiệp có thuật ngữ tiếng Anh tương ứng là Startup. Nếu Khởi nghiệp có nghĩa khá đơn giản là khởi đầu gầy dựng một doanh nghiệp thì Startup có ý nghĩa khác hơn một chút, nó đòi hỏi doanh nghiệp ấy phải có ý tưởng mới, phải có tính sáng tạo và thường là có ứng dụng công nghệ mới. Vài năm gần đây, nhiều doanh nghiệp mới được gọi là startup ra đời với ý nghĩa này, thí dụ như: Giao hàng nhanh qua mạng, bán vé xe qua mạng, tạo tour du lịch qua mạng, v.v… Nhiều diễn đàn về startup được lập ra để trao đổi kinh nghiệm về việc này. Một số báo đã mở chuyên mục Khởi nghiệp để cung cấp thông tin về những gương khởi nghiệp thành công.

Tại buổi gặp mặt cộng đồng khởi nghiệp ở Hà Nội trong chuyến thăm Việt Nam năm ngoái, CEO Google Sundar Pichai nói: Việt Nam là môi trường startup lớn trong tương lai!

Ở góc độ cơ bản nhất, thì khởi nghiệp đương nhiên phải gắn liền với việc tạo nên một doanh nghiệp mới, phát triển nó để tạo ra các hiệu quả cho xã hội. Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp thành công thì kinh tế của đất nước phát triển. Để doanh nghiệp khởi nghiệp thành công thì phải có những con người đầu tàu với ý tưởng sáng tạo, cách làm hiệu quả. Phải có những văn bản pháp lý có tính chất hỗ trợ, như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư… Phải có nguồn vốn để đáp ứng nhu cầu phát triển của doanh nghiệp. Phải có thông tin để doanh nghiệp hiểu biết về môi trường đầu tư, chính sach, và công nghệ. Tất cả những điều kiện để thúc đẩy việc khởi nghiệp phát triển đó gọi chung là Hệ sinh thái khởi nghiệp.

Trước nay các doanh nghiệp vẫn ra đời, nhưng ở ta chưa có khái niệm hệ sinh thái khởi nghiệp, do đó các doanh nghiệp này phải tự bơi trong những khó khăn của mình.

Chính vì thế, Nghị quyết 01 của Chính phủ đề cập tới Hệ sinh thái khởi nghiệp đã tạo cho cộng đồng doanh nghiệp niềm phấn khởi lớn. Nghị quyết 01 viết:

Hình thành và từng bước phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp như: vườn ươm doanh nghiệp, quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm, dịch vụ đào tạo, tư vấn hỗ trợ khởi nghiệp. Đổi mới phương thức thúc đẩy phát triển thị trường khoa học và công nghệ.

Khởi nghiệp trong lĩnh vực nào?

Câu trả lời là: Tất cả! Người khởi nghiệp có ý tưởng sáng tạo, có hiểu biết và lòng đam mê trong lĩnh vực nào thì hãy đầu tư tâm huyết vào lĩnh vực đó. Tuy vậy, trong các năm qua, có thể thấy đa số các startup đều tập trung vào lĩnh vực công nghệ thông tin, nội dung số. Có thể kể tên một số startup thành công điển hình như:

-          Startup Vexere.com bán vé xe qua mạng.

-          Startup Triip tạo tour du lịch theo mô hình chia sẻ qua mạng

-          Startup Giao hàng nhanh

-          Start up Ahamove cung cấp dịch vụ vận tải qua mạng

-          Startup Ships giao nhận hàng bằng xe 2 bánh qua mạng…

(Tất cả các startup nêu trên đều đã được giới thiệu trên LĐĐN)

Điều này cũng dễ hiểu, vì công nghệ thông tin là lĩnh vực còn mới mẻ và là mảnh đất màu mỡ cho những ý tưởng mới.

Bên cạnh đó, một lĩnh vực rất cần được quan tâm là nông nghiệp công nghệ cao. Nước ta là một nước nông nghiệp, sản phẩm nông nghiệp rất phong phú, đa dạng nhưng người nông dân chưa biết ứng dụng công nghệ cao để phục vụ sản xuất tốt hơn, chất lượng và năng suất cao hơn. Họ cũng chưa biết cách đưa sản phẩm ra thị trường một cách hiệu quả nhất. Trong thời gian qua đã có một số nơi ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp và đem lại kết quả khả quan, bằng nguồn hỗ trợ và đầu tư của nước ngoài có, tự thân của một số cá nhân có. Tuy vậy đây vẫn còn là mảnh đất màu mỡ để những nhà khởi nghiệp đầu tư ý tưởng sáng tạo vừa hỗ trợ người nông dân, vừa xây dựng doanh nghiệp của mình.

Ai khởi nghiệp? Khởi nghiệp cần gì?

Hàng năm, báo Diễn đàn Doanh nghiệp dưới sự chỉ đạo của VCCI đều tổ chức cuộc thi Khởi nghiệp toàn quốc

Thông thường, người khởi nghiệp là người trẻ, là những sinh viên mới ra trường, là những người mới chập chững bước vào đời. Đặc điểm của họ là có bầu nhiệt huyết, có óc sáng tạo nhưng thiếu kinh nghiệm và có thể thiếu cả… tiền! Điều quan trọng là họ còn trẻ để dám chấp nhận thất bại, rủi ro, vì còn thời gian để làm lại từ đầu. Chính vì thế mới cần hệ sinh thái khởi nghiệp để nuôi dưỡng bầu nhiệt huyết, óc sáng tạo ấy, cũng như cung cấp thêm cho họ những điều còn thiếu: vốn, kiến thức.

Một số bạn trẻ ngộ nhận rằng khi khởi nghiệp điều kiện tiên quyết là tiền vốn. Điều đó không đúng, điều quan trọng nhất là ý tưởng. Từ ý tưởng cho đến hiện thực là một doanh nghiệp thành công cần rất nhiều yếu tố nữa mà ta gọi là hệ sinh thái khởi nghiệp như đã nêu ở trên. Tiền vốn là một trong những yếu tố đó, đó chính là các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, quỹ đầu tư mạo hiểm.

Mặc dù khởi nghiệp hầu như là lĩnh vực của người trẻ, nhưng ở Việt Nam và trên thế giới không thiếu những trường hợp khởi nghiệp khi đã 50 tuổi hoặc hơn nữa. Ở lứa tuổi này, đặc điểm của họ không giống những người trẻ, nhưng nếu khởi nghiệp họ vẫn được thừa hưởng hệ sinh thái khởi nghiệp. Và bù cho sức trẻ, ở họ sẽ là những kinh nghiệm của người từng trãi.

Khởi nghiệp ở Đồng Nai

Ông Nguyễn Trường Sơn, giảng viên cao cấp của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI), hiện đang là giảng viên về khởi nghiệp cho nhiều nơi trên cả nước. Ông Sơn cho biết vấn đề khởi nghiệp đã được Đồng Nai quan tâm và triển khai rất sớm, là một trong những tỉnh đầu tiên ở phía Nam. Vào khoảng năm 2000, đài Phát thanh Đồng Nai đã thực hiện chương tình về khởi nghiệp trên sóng phát thanh.

Khoảng năm 2005, VCCI triển khai chương trình SIYB, ông Sơn là người mang chương trình đó về tổ chức các lớp học khởi nghiệp tại Đồng Nai đã 10 năm nay. SIYB gồm 2 chương trình: SYB, viết tắt của Start Your Business (Khởi sự doanh nghiệp) và IYB, viết tắt của Improve Your Business (Cải tiến doanh nghiệp). Trong hơn 10 năm, các lớp học này đã đào tạo hàng ngàn học viên, nhiều người trong số đó đã trở thành những doanh nhân thành đạt.

Bên cạnh những khóa học này, còn có những khóa học ngắn ngày, những buổi seminar do các đơn vi, tổ chức như Hội Doanh nghiệp trẻ, Tỉnh đoàn Đồng Nai, Trung tâm Khuyến công, các trường đại học, cao đẳng trong tỉnh thực hiện để cung cấp kiến thức kinh doanh cho doanh nhân trẻ.

Từ đầu năm 2016 đến nay Đồng Nai chưa có chương trình nổi bật gì về khởi nghiệp để hưởng ứng năm khởi nghiệp quốc gia. Tuy nhiên, một số trường đại học và cao đẳng như Đại học Công nghệ Đồng Nai, Đại học Lạc Hồng, Trường Cao đẳng Nghề Long Thành đã và đang có kế hoạch triển khai một số lớp cung cấp kiến thức về khởi nghiệp. Một số tổ chức khác như Trung tâm Khuyến công, Tỉnh đoàn… cũng có kế hoạch tương tự.

Ước mơ khởi nghiệp

Khi Zuckerberg tạo nên TheFacebook.com (tiền thân của Facebook) năm 2004 ở tuổi 20, anh ta không hình dung rằng mình đang khởi tạo nên một doanh nghiệp trị giá hàng chục tỷ đô la, thu hút hàng tỷ người trên thế giới. Đó là một khởi nghiệp phi thường.

Khi Bill Gates cùng Paul Allen tạo nên Microsoft năm 1975 cũng vào năm 20 tuổi chắc ông cũng không nghĩ rằng mình sẽ tạo nên một đế chế phần mềm số 1 thế giới, trở thành tỷ phú giàu nhất thế giới. Đó cũng là một khởi nghiệp phi thường.

Chắc chắn rằng có những bạn trẻ vẫn nuôi ước mơ tạo dựng nên những công ty khổng lồ như Facebook, Microsoft, Google… hoặc chí ít cũng là những doanh nghiệp thành đạt bậc nhất Việt Nam. Ước mơ của tuổi trẻ là tốt đẹp, khi ta dốc lòng dốc sức thực hiện ước mơ ấy. Một hệ sinh thái khởi nghiệp sẽ chắp cánh cho ước mơ ấy.

Tuy nhiên đừng nghĩ rằng phải khởi nghiệp bằng những điều to tát. Như Zuckerberg tạo nên Facebook khi chỉ đang ở trong ký túc xá trường đại học, như Bill Gates tạo nên hệ điều hành MS-DOS khi đang ở garage xe… và có thể là từ những điều nhỏ hơn nữa, miễn là nó có tính sáng tạo.

Ông Nguyễn Trường Sơn kể một ví dụ về khởi nghiệp, đó là ly Nước Mía Mỹ Tho. Ly nước mía Mỹ Tho này bán giá 8.000 đ/ly, đắt hơn các ly nước mía khác ở Mỹ Tho. Thế nhưng họ bán rất chạy, thậm chí khách phương xa cũng tìm đến để uống cho được ly nước mía Mỹ Tho 8.000 đ này. Điều khác biệt là ngoài nước từ cây mía, ly nước này có thêm một chút mít, một chút đậu phộng (và gì nữa thì họ không hề cho biết) tạo nên một hương vị hết sức đặc biệt. Thế thôi, một ý tưởng sáng tạo, thực hiện tốt, và đó là một khởi nghiệp thành công!

Vậy nên dù bạn trẻ hay già, bạn nghèo hay giàu, bạn ở nông thôn hay thành thị, hãy có ý tưởng sáng tạo và quyết tâm thực hiện. Hãy biến ước mơ thành hiện thực trong năm quốc gia khởi nghiệp 2016 này!

Hoài Nhân

LĐĐN - 30/04/2016